Geschiedenis

De oprichting van ‘IJsvereniging Bergum’.
De oprichtingsvergadering vond op 29 december 1870 plaats in herberg ‘De Drie Gekroonde Baarzen’ van eigenaar S. Terpstra op de Bergumerdam. Initiator was Mr. H. Ferf, toenmalig Lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal (waar later de Ferfstraat naar werd vernoemd). Hij kreeg “de eer de stoot te hebben gegeven tot deze oprichting onzer vereeniging”. Het eerste bestuur bestond uit vijf mannen die het nodige gewicht meebrachten. ‘Mannen fan kwizekwânsje’ zoals dat in ouderwets Fries heet, notabelen zoals men nu zou zeggen. Naast Mr. Ferf, die vice president werd, waren dat Jonkheer Mr. J.E. van Panhuys (burgemeester destijds, werd later ook vernoemd met de Burg. van Panhuyslaan), die president werd. Secretaris werd S. Bochardz, terwijl B.H. Douma penningmeester werd. S. Haisma werd lid van bestuur. Letterlijk staat er in de notulen van de oprichtingsvergadering: “Die sich allen de benoeming lieten welgevallen”. Het was een vereniging voor ingezetenen van Bergum en het gehucht Gaastmaburen. Overigens was het niet de enige ijsclub in die tijd in Bergum. Er was ook een ijsclub ‘Nooit Gedacht’ van de Bergumerdam en in 1897 (op 30 januari) werd een derde ijsvereniging, ‘De Concurrent’ opgericht voor Bergumer Nieuwstad en environs (omgeving). De beide laatste ijsclubs zijn later ter ziele gegaan en de ‘IJsvereniging Bergum’ bleef als enige ijsclub over en bestaat op het moment van schrijven van dit epistel 140 jaar.

De drijfveren voor de oprichting van ‘IJsvereniging Bergum’.
In 1870 was er rondom Bergum genoeg gelegenheid om te schaatsen op ondergelopen weilanden, opvaarten, sloten enz. Het doel van de vereniging was dan ook niet om de mensen gelegenheid te bieden om te schaatsen, maar om hardrijderijen te houden. Tegenwoordig is het in stand houden van een goede ijsbaan, waar een ieder vertrouwd kan schaatsen, de belangrijkste doelstelling. Op de ‘ijsbaan’, van een echte ijsbaan was toen nog geen sprake, dienden wedstrijden op de schaats gehouden te worden met aanzienlijke geldbedragen als prijzen. Een eerste prijs van ƒ 100,= was in die tijd een flink bedrag. Het verschil met de tweede prijs (de premie à ƒ 25,=) was met opzet een stuk lager, want “se moatte der wol foar ride”. De eerste wedstrijd werd 7 dagen na oprichting al verreden, echter niet op de schaats! Het was een wedstrijd voor paard en slede. De eerste echte schaatswedstrijd, waarvan verslag werd gedaan was op 13 januari 1876. Dergelijke wedstrijden vereisten een hele organisatie, het was een volksfeest waarvoor muziek op het ijs werd ingehuurd. Er moest een wedstrijdcomité en een commissie van orde gevormd worden. Na de wedstrijd werd de prijsuitreiking in de herberg ‘De Drie Gekroonde Baarzen’ gehouden met “flinke toespraken van de Heer voorzitter” of  met een dichterlijke toespraak van Tsjibbe Gearts van der Meulen, waarna het feest op de bovenzaal van de herberg losbarstte.

Wordt vervolgd…
Bronnen: Burgum, Wâld- en wetterdoarp (Op ‘e nij besjoen en beskreaun) geschreven door meester Hindrik van der Vliet en het jubileumboek Van ‘mannen fan kwizekwânsje en oude maagden’ geschreven door Binne Kramer ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van ‘IJsvereniging Bergum’.